Jose Mari Maciasek, Abadiño Lagunkoiako talde eragileko eta Bizkaiko Adinekoen Kontseiluko kideak, 2021ean Jardunbide Egokien saria lortzearen ondorioz izan duten esperientziaren berri eman digu.

 Iaz, 2021ean, Jardunbide Egokien Saria jaso zenuten, "Zapatila Proiektua"-gatik. Azalduko diguzue proiektua eta nolako bilakaera izan duen?

Proiektua abian jarri genuenean, gure helburua praktikoa izatea zen, talde eragilearekin lanean aritutako jendea berrilusionatzea nahi genuen. Proposamen ezberdinak izan ziren: Zapatila proiektua, baratze lagunkoiak, establezimendu lagunkoia... eta lehenengoa izan zen ondoen mamitu zena.

Zapatila proiektuak 3 helburu ditu:

Lehenik eta behin, mugikortasun gutxiko jendearentzako ibilaldi osasungarri laburrak bultzatzea da, udalerriko bi auzoak (Zelaieta eta Matiena) lotzen dituen hileko irteera baten bidez.

Ekimen honen bidez, animatzen ez ziren pertsonak, orain pasealekura apuntatzen dira, gainera, ibilbideak seinaleztatu dira eta informazio-panelak jarri. Horrelako jardueretan beti espero duzu parte-hartze handiagoa izatea, baina pozik gaude emaitzarekin.

Proiektuaren bigarren alderdia da Udalak proposatu zituen ibilbideetatik abiatuta, hau da, auzo bakar batetik, guk "Herriko Bideak" proiektuarekin handitu genuen, hilean behin, larunbatetan, egiten dena. 2023an, Udalari ibilbide berriak emango dizkiogu, Udalaren webgunean sar ditzan eta udalerriko ibilbideen eskaintza zabal dezan.

Proiektuaren hirugarren alderdiak udal bideen inbentarioa jasotzen du, mendian igarotzen diren bideak publikoak edo pribatuak diren jakiteko. Hori dela eta, Udalak enpresa bat kontratatu du bidezidor horien mapaketa egin ahal izateko, jendaurrean aurkeztuko da, alegazioak aurkezteko epe bat egongo da eta, behin formalizatu ondoren, udalerriko bide publikoen inbentarioa egingo da.

Saria proiektu atsegin bat ezagutzera joatea zen. Zein aukeratu duzue eta zergatik?

Guk gurearen antzekoa zen udalerri bat bilatzen genuen, antzeko ezaugarriak zituena eta lagunkoitasunean lan egiten zuena.

3 aukeratu genituen: Soto del Real (Madrilgo Erkidegoa), Nueva Carteya (Kordoba) eta Tineo (Asturias). Hiruren artean aritu ginen, eta bisita zehaztera gindoazenean Puente Viesgon (Kantabria) jardunaldi bat egiteko deialdia iritsi zitzaigun. Beraz, banatu eta Puente Viesgo eta Tineora joan ginen, eta horrela ezagutu genituen ordezkari guztiak.

Diru guztia gastatu ez dugunez, ostegun honetan Usurbilera (Gipuzkoa) joango gara. Zinegotziarekin eta alkatearekin egongo gara, eta eraikiko duten egoitza ezagutuko dugu.

Laburbilduz, Tineora joan gara eta Usurbilera goaz. Tineon atentzioa eman digu jendearen parte-hartzea oso indartsua izaten ari dela. Udalak 9.000 biztanle inguru ditu, eta 130 teknikari inguru ditu. Horri esker, jarduera ugari antola daitezke. Kontzejua 43 parrokiek osatzen dute, orografia zaila duen meatze-gunea da, beraz, jendeak parte hartzea eta elkartzeko guneak izatea oso positiboa da. Asko sustatzen ari da Udala parrokietara liburutegi mugikorrekin eta abarrekin hurbiltzea, gune isolatuetara iristeko.

Ez gaitu asebete, ordea, proiektuak teknikari bat oso buru duela egiaztatu izanak, eta, azkenean, adinekoek ez dute aparteko parte-hartzea burutzen.

Zer ikasi duzue proiektu berri honetatik? Abadiñon erreplika daiteke?

Tineon naturarekin lotutako hainbat proiektu dituzte, eta hor ikusten dugu aukera bat. Artxarten abandonatutako harrobi batean naturari eskainitako gune bat egin daiteke, baina oso garestia da eta, gainera, jabetza pribatua da. Gaztelun baso bat dugu, malda handikoa eta laborantzarako egokia ez dena. Bizilagun batek hegaztien behatoki bat egin nahi zuen han, baina Udalak Aldundiari utzi zion. Orduan proiektuak airean geratu da.

Liburutegi mugikorraren ekimena ere oso interesgarria iruditzen zaigu.

Gainera, lagunkoitasunean lanean hasten diren beste udalerri batzuei laguntzen ari zarete, egindako bidea komunikatuz. Nolakoa izaten ari da esperientzia?

Adinekoen kontseiluaren bidez edo Lagunkoiaren bidez parte hartzen ari gara. Barakaldon, Zallan, Puente Viesgon, Madrilen eta Elorrion izan gara. Hara joaten gara, eta azaltzen diegu adinekoek beren erabakiak hartu behar dituztela eta herritarren parte aktiboa izan behar dutela.

Jose Mari, zu Bizkaiko Adinekoen Kontseiluan zaude eta Euskadi Lagunkoiaren azken batzordean parte hartu duzue lurralde historikoaren balantzea eginez. Nola ikusten duzu lurraldearen egoera?

Mundu osoari gertatu zaion gauza bera gertatu zaigu: pandemiak jendearen parte hartzeko gogoa asko geldiarazi du. Hala ere, udatik aurrera egoera aldatzen ari dela iruditzen zait. Elorrion, adibidez, irailean aurkeztu zen talde eragilea.

Proiektuaren zeharkakotasuna ere azpimarratu behar da, gizarte-ongizatearena ez ezik, Udaleko sail guztiena ere bada. Hori da 2023ra begira planteatzen dugun erronketako bat, hedatu eta arlo guztiak kontuan hartzea.

Bestalde, baserri munduaren egoera landu nahi dugu. Puente Viesgon konturatu ginen landa eremuko udalerrien errealitatea desberdina dela. Lagunkoitasun-jardunaldi batzuk egiteko beharra ikusi genuen, gune horien egoera zehazki aztertzeko, beste premia eta arazo batzuk daudelako. Imsersotik kontuan hartu zen eta aztertzen ari dira.