Datorren urriaren 4an Can 70 etxebizitza kooperatibo seniorreko kideen partaidetza izango dugu. Adinekoentzako etxebizitza kooperatiboaren eredu bat da, eta bizikidetza-unitate bakoitzerako espazio pribatuak eta espazio partekatuak barne hartzen ditu. Zainketak eta bizikidetza erdigunean jartzen dituen zahartzaro aktiboa planteatzen duten emakumeen eta gizonen kezkatik sortzen da.

Zorionak! 2023ko martxoaren 27an Can 70en azalera-eskubidea sinatu duzue. Zer suposatzen du zuentzat mugarri horrek?

Eskerrik asko! Hasieratik imajinatu genuen zahartze kooperatiboaren proiektu hau publiko-komunitarioa izango zela. Alderdi publikoari dagokionez, gure etxebizitza eraikiko dugun lurzorua udalarena izan dadin lan egin dugu. Garrantzitsua zen Bartzelonako hirian eraikitzea eta hirirako geratzea. Espero dezagun erabilera bera edo antzekoa izatea, azalera-eskubidea amaitzen denean. Can70eko pertsona gehienak bizi garen hiria da, eta iruditzen zaigu herritar aktibo, integratu eta gizartean inplikatuak izaten jarraitzeko modu bat gure ohiko ingurunean loturak, kontaktuak eta sustraiak mantentzea dela. 7 urteko lanaren ondoren lortzea, egindako proiektuaren ehuneko handi bat edukitzea da.

Nolakoa izan da prozesua 2015etik orain arte?

Ia urtez urte azaltzea gustatzen zaigu...: hasieran kooperatibismoari buruz ikastea, udal-antolaketa, erreferenteak ezagutzea, eremu publikotik proposamenak egitea, oinarrizko irakurketak (Euskaditik etorritako batzuk)... Gure burua administrazioari aurkeztea, talde gisa berrestea, lehen erakundea (udalaren dirulaguntzarekin!), Arkitektura Eskolarekin harremanak izatea eta proposamen berritzaileekin lankidetzan aritzea, zainketen gida-proiektua, baita udalaren laguntza ere... Pandemiak aukera eman zigun talde-kohesioarekin jarraitzeko sistemaren bat erabiltzen ikasteko (whats bidezko jokoak, topaketetarako zooma...), babes aktiboa etxebizitza izateko eskubidearen defentsan... Udalak eta Irabazi Asmorik Gabeko Erakundeek (ESAL) etxebizitza sozialak eraikitzeko sinatu zuten hitzarmena urrats handia izan zen, zaharrei etxebizitza-premien berezitasuna aitortu zitzaielako. Orain proiektu arkitektonikoan zentratzen gara, interesdunen harrera, "diruak" garrantzitsuak izaten hasi dira, ez da proiektu eskuragarria pentsio duinik gabe.

Promozio bideoa ikusi

 

Hiriko lehen etxebizitza kooperatiboa da, "seniorra", eta lehena lurzoru publikoan, Katalunian eta estatuan. Nola kudeatu duzue tokiko gobernuarekin? Zer urrats behar izan dira?

Beharrezkoa izan da bi zinegotzi-elkarte eta ordezkari bat "koordinatzea"... gizarte-ekonomiatik proiektua ulertzen zen, zahartzaroaren arretatik ere bai, etxebizitzatik, jakina, beste lehentasun batzuk daude: ez gara etxerik gabeko pertsonak, baina bai zahartzarorako egokia den etxerik gabekoak. Izan ere, eremu administratiboa eremu politikoa baino zailagoa izan da: arauek, kasu honetan araurik ezak, ez zuten uzten proiektua egokitzen, ez baita ekipamendu bat eta ez baitugu bizitzeko tokirik falta, baina urrats handia da zahartze instituzionalizatuaz bestelako aukerak irekitzeko, edo bakardadean. Pandemiaren ondorioz, asko hitz egin da horri buruz.

Ulertzen dut proiektu hau interes handia pizten ari dela. Jarri al dira harremanetan adineko pertsonen taldeak?

Jende asko jartzen da harremanetan, ez taldeak. Gure Sostre Cívic kooperatibaren bitartez, alokairuaren edo erosketaren alternatiba gisa eta espekulazioaren aurka erabilera lagatzea sustatzen duena, eskaera asko iristen dira. Era berean, ez da erraza gai hori kudeatzea: adin-tarteak banatuta egotea nahi dugu, etorkizunerako eredu erreplikagarri batean pentsatuta, eta eskaerak erretiro-adinean hasten dira normalean: 65 urte bete aurretik, pertsona gutxik pentsatzen dute zahartzeari buruz.

Proiektu arkitektoniko esanguratsua duzue. Ezaugarriak kontatuko zenizkigukete?

Izan genezakeen arkitekto-talderik onena dugu (Peris+Toral), parte hartzeko tailerrak egin ditugu, askotariko aukerak erakutsi dizkigute, aurreikusitako espazioa murriztu egin zela ere gertatu zitzaigun, eta biztanle-dentsitatea adostu genuen... jakin genuen klusterrak zeudela (agregazio-unitateak), sukaldea eta gela komuna... 3-4-5 pertsonentzat, eta... horren emaitza proiektu mistoa da: bizikidetza-unitate konbentzionalak eta beste batzuk erantsita, taldearentzako espazio komunak eta auzora irekitako beste batzuk. Gainera, eraikuntza-materiala BTT izango da (lur trinkotuko blokea), ingurumenean eragin txikia izango duena, aerotermia hozte-sistema, aireztapen sistema, berogailu... gisa dago. Erosotasun handia eta inpaktu txikia.

Komunitaterako itxaron-zerrenda duzue. Luzea al da?

Itxarote-zerrenda daukagu, adin tarte batzuk oso eskatuak daude eta beste batzuk oso gutxi... orain (2023ko irailaren amaiera) 20 pertsona gara, 7 besterik ez harrera-prozesuan, adin-tarte "beteak" dituzten pertsonak ez onartzeagatik, 39 izan behar dugu. Baja bat egon da proiektuaren eskuragarritasun faltagatik, honek min ematen du!!

Zuen orrian 50 eta 75 urte arteko muga duzue. Zein da adin horren ondorengo dinamika?

Azken tartea 7 urte hauetan osatu dugu, zahartzen ari gara... Dinamika elkarlaguntzaren hasieratik da, zaintzak garrantzitsuak dira auzotartasun-mailatik, elkarlaneko dinamiketatik igaroz, birkapitalizazio-prozesuetatik, beharrezkoa bada gaixotasunen, istripuen eta abarren kasuan, geure burua zaintzen lagunduko diguten kanpoko zerbitzuetan eta heriotza- eta dolu-prozesuaren inguruko zainketetan ere pentsatzen dugu. Alde horretatik, alderdi publikoa berriz ere garrantzitsua da: Estatutik ari dira, eta Kataluniatik ere desinstituzionalizazioaren alde ari direla esaten digute. Horrek esan nahiko du, espero dezagun, mendekotasunagatiko prestazioak behar dituenarengana iritsi beharko direla, bizilekua edozein dela ere... Beste ikuspegi bat da, hasierakoa ez bezalakoa, etxebizitza kolaboratiboa egoitzekin homologatzeko borrokatzea pentsatzen genuenean, prestazioak lortzeko...

"Zahartzaro aktiboa, zaintzak eta bizikidetza erdigunean jartzen dituena", kontzeptu hori gehiago zabal dezakezue?

Zahartzaro aktiboa gehiegitan lotzen da jarduera ludiko, kirol, kultural... askorekin, eta ondo dago, baina gure nahia da erabakia hartzea, ahalduntzea, parte hartzea gure bizitzari eta inguruneari dagokienez... eta zentroa, jakina, pertsonen zaintza da: guztiena, taldearena, gure bizikidetza zaintzea eta auzoarekin, hiriarekin eta abarrekin erlazionatzen dena.

 

Euskadi Lagunkoian komunitate lagunkoiak bultzatzen ditugu eta aurten aukeratutako gaia parte-hartzea eta herritartasun aktiboa dira. Hau da zuen oinarria. Nola antolatzen zarete? Nola alda liteke zuen eredua beste erkidego batzuetara?

Taldeak laguntzen espezializatutako pertsonen laguntzarekin hasi ginen, Fil a l 'Agulla izan zen gure ikuspegia, gure erakundea... lantzea erabaki zuena. Batzarkideak gara, batzordeak ditugu: elkarrizketa hau Kanpo Komunikazioarenetik egiten dugu, Komunitatearena ere badugu, irteerak, topaketak, harrerak antolatzen dituena (harrera prozesuan dauden pertsonei laguntza pertsonala emateko deia egiten diogu)... Gobernantza gu antolatuak izaten saiatzen da, gai-zerrendak planteatzen ditu, prestakuntzak, kanalak, prozesuak... proposatzen ditu. Ekonomiak egunean jartzen gaitu noraino iristen garen eta zenbat falta zaigun... eta, jakina, Arkitekturak proiektua kontrolatzen du eta aldaketak proposatzen ditu, edo ez... Batzorde bakoitzean batzarreko kide bat dago, lehen talde bultzatzailea deitzen genion... eta erabakiak batzarrari dagozkio. Batzarrak oso maiz egiten ditugu, gai zehatzetarako taldeetan ere lan egiten dugu: talde aterki bat gatazkak daudenean, talde bat RRI diseinatzen hasteko, beste bat zainketak birpentsatzeko...

Herritartasun aktiboa, jakina, ez gelditzea da... ziurrenik, antolaketa-eredu hori baliagarria izan daiteke eta beste erkidego batzuek erabiltzen dute, helburua edozein dela ere.

Can70 proiektua azaltzen duen bideoa