Bi urtez COVID-19aren pandemiak adinekoen giza eskubideak larriki kaltetu ondoren, 2022k zerumuga berriak irekitzea baino ezin dugu espero, behar dugun gizarte kohesionatu eta erresilientea eraikitzeko. Gaur inoiz baino gehiago.

2021ean, aurrerapen garrantzitsu batzuk egin ziren Europar Batasunean adinekoentzat; zehazki, zahartzeari buruzko EBko Liburu Berdea argitaratu zen, eta horrek gogoeta zabalagoa eragin zuen Europako zahartzeari buruz. AGEn, ekainean gure sarearen 20. urteurrena ospatzen dugun bitartean...

• Lan gehiago egiten dugu gure kideek nazioan, EBn eta NBEn ahotsa altxatzeko duten gaitasuna indartzeko, eta datozen 4 urteetarako lehentasun komun berrituak adosten ditugu.

• Politika giltzarriko dokumentuak ere ekoizten ditugu, EBren adin-berdintasunerako estrategiarako gure proposamena, epe luzeko zaintzei buruz dugun ikuspegia eta zahartzaroan lan egiteko eskubideari buruz ditugun ikuspuntuak deskribatzen dituztenak.

• AGEren Barometroaren 3. edizioak AGEko kideen iruzkinak eta probak bildu zituen, adinekoek gizartean duten parte-hartzearen gai zabalari buruz.

• Azkenik, parte-hartzea eta inklusioa hobetzea izan zen gure Lead With Us kanpainaren gaia, urriaren 1ean Adinekoen Nazioarteko Eguna zela eta.

Aurten, gure 2022-2025 helburu estrategikoekin bat etorriz, Zahartzeari buruzko Liburu Berdeari buruzko kontsultak sortutako bultzada baliatuko dugu zahartzeari buruzko diskurtsoa aldatzeko eta adinekoek bizitza ahalik eta gehien bizitzeko aukera berdinak dituztela eta gure gizarteen garapenean laguntzeko eta onurak lortzeko ahaldunduta daudela bermatzeko.

Bereziki, ziurtatuko dugu Estatuan eta EBn pandemia berreskuratzeko estrategiek erronka sozioekonomikoei eta egiturazko arrakalei helduko dietela, populazioaren zahartzearen potentzial guztia gauzatzea eragozten baitute. Zahartu ahala laguntza egokia emateko gizarte-babeseko sistemen sendotasuna, lan-merkatuaren inklusioa eta adinekoei egokitutako trantsizio digitala izango dira AGEk adinekoen beharrak eta igurikimenak aurkezteko ahotsa entzungo duen funtsezko arloen artean. Helburu horietarantz lan egitean, azken bi hamarkadetako lorpenetan oinarrituko gara, adin guztietarako aukera-berdintasuna sustatzeko.

Gure lana hiru zutaberen inguruan antolatuko da:

1. Adin-berdintasuna sustatzea EBko jarduera guztietan

2. Adinekoen berdintasunezko parte-hartzea eta autonomia bermatzea

3. Askotariko diskriminazioa jasaten duten adinekoen ahotsa altxatzea

Adin-berdintasuna sustatzea EBko jarduera guztietan

Europan eta mundu osoan adinean aurrera egin ahala, gure gizarteek bizitzako etapa guztietan parte hartzeko eta gizarteratzeko benetako aukerak ematen dituztela bermatzea inoiz baino kritikoagoa bihurtu da.

• Zahartzaroko eskubideen berdintasunaren defendatzailea
  EBren adin-berdintasunerako estrategia bat hartzeak lagunduko luke EBren tonua ezartzen eta guztiontzako diskriminaziorik ezaren eta giza eskubideen balioa berresten. Hori are beharrezkoagoa da, jakin badakigulako, urte gehiago bizi garen arren, adinak jarraitzen duela izaten EBn gehien salatzen den diskriminazio-arrazoia. Ziur gaude Europar Batasuna posizio paregabean dagoela zahartzeari eta adineko pertsonei buruz anbizio handia eta tonu positiboa ezartzeko, zahartzen ari den biztanleriaren aukera guztiak aprobetxatzeko estatu kideek egingo dituzten erreformak inspiratzeko. Hala ere, Europako Batzordeak zahartzeari buruzko liburu zuri bat edo adin-berdintasunari buruzko estrategia espezifiko bat ez aurkezteko duen jarrera dela-eta, beste ekintza batzuen alde egingo dugu, alderdi demografikoak eta berdintasunekoak EBko politika garrantzitsu guztietan txertatzeko.

• Adineko pertsonen giza eskubideei buruzko eztabaida sakontzea Nazio Batuetan
  Aurten, adineko pertsonen giza eskubideen babesa indartzeari buruzko Nazio Batuen Konposizio Irekiko Lantaldearen 12. bilkura ikusiko duzu. NBEko estatu kideek, AGE bezalako gobernuz kanpoko erakundeek eta NBEren agentziek adinekoen eskubideetarako garrantzitsuak diren gai berriak eztabaidatuko dituzte: adinekoek garapen jasangarriari egiten dioten ekarpena eta adinekoen segurtasun ekonomikoa. Eztabaida-gune horiek azken urteetako gaiei buruzko arau-eztabaidei gehitzen zaizkie: lan-merkatuan sartzeko eskubideari eta justiziara iristeko eskubideari.

  Gure kide-sarera joko dugu berriro modu aktiboan laguntzeko, baina EBri eta estatu kideei eskatuko diegu eztabaidetan gehiago parte hartzeko eta lidergo-eginkizuna hartzeko. Ezin dugu adinekoen eskubideak pandemiaren aurretik bezala eztabaidatzen jarraitu, pandemia horrek argi eta garbi azaldu baitu adineko pertsona askoren eskubideen babesgabetasuna. Hori izan zen joan den urteko #EULeadsTheRally kanpainaren helburua, eta 2022an jarraituko dugu.

• Zahartzeari buruzko Madrilgo Nazioarteko Ekintza Planean (MIPAA) konpromiso nazionalak berritzen laguntzea
  Europarako MIPAA Eskualdeko Inplementazio Estrategiaren berrikuspen-prozesuarekin eta 2022-2027 aldirako Planaren hurrengo ziklorako zahartze-politiketarako konpromiso nazionalekin batera joango gara. MIPAA prozesuan parte hartzen hasi ginenetik, Planaren potentziala erabiltzearen alde egin dugu, gobernu nazionalen zahartze-politiken ikuspegia indartzeko, giza eskubideetan txertatuta. Beraz, gure ahaleginek helburu horrekin jarraituko dute, eta Erromako Ministerio Konferentzian zentratuko dira ekainean. Konferentzia horrek MIPAAren 20. urteurrena markatuko du, eta gure gobernuek zahartzeari buruzko estrategia eta politika integralak sortzeko konpromisoa berrituko dute. Gainera, aktiboki parte hartuko dugu GKEen eta ikertzaileen foro politiko bateratu bat prestatzen, ekainaren 16an, Ministerio Konferentziaren bezperan.

• Adin-berdintasunaren printzipioa aplikatzeko eta diskriminazioaren errealitateak atzemateko gaitasunak handitzea
  AGEk hainbat urtez defendatu duen ikuspegia da giza eskubideak zahartze-politiketan sartzea. 2022an, ahaleginak egiten jarraituko dugu, eta sustapen-gaitasunak garatuko ditugu AGEko kideekin eta kanpoko bazkideekin eta alderdi interesdunekin. Adin-berdintasunari helduko diogu, eta adinagatiko diskriminazioaren aurka lan egingo dugu, baita proiektu europar eta nazionalen bidez ere. Zehazki, gure kidearekin, Serbiako Gurutze Gorriarekin eta beste elkarte batzuekin elkartuko gara "adinekoen eta desgaitasunen bat duten pertsonen erresilientzia indartzeko COVID-19aren garaian eta etorkizuneko hondamendietan" (ECE POP proiektua). Halaber, gure Fondation I2LM kide berriarekin lankidetza estuan lan egingo dugu Gard-eko adinagatiko diskriminazioari buruzko proiektuan. Adinaren araberako diskriminazioari dagokionez, joko intuitibo bat ere emango dugu Erasmus+ "Smart Against Ageism" (Saa) proiektuaren bidez adinaren araberako diskriminazioari aurre egiteko.

Adinekoen berdintasunezko parte-hartzea eta autonomia bermatzea

• Epe luzerako zainketen ikuspegi berria
  Duela gutxi argitaratutako epe luzeko arretari buruzko gure posizio-dokumentuan nabarmentzen dugun bezala, gutako bakoitzari gizarteko eskubide osoko kide izaten lagunduko diguten arreta-sistemak behar ditugu, gure adina kontuan hartu gabe.

  Epe luzeko zainketei buruz dugun ikuspegia EAOko kideekin 2021ean egindako barne-hausnarketako prozesu baten emaitza da. Lanean jarraituko dugu alderdi interesdunen koalizio iraunkor bat eraikitzeko helburuarekin, gure ikuspegia partekatu eta Europar Batasunak iragarritako zainketa-estrategian eragina izan dezaten.

  Adinekoen zaintzari buruzko ikuspegi komun horrek, ahalduntzean eta autonomian errotuta, EBk finantzatutako ikerketa-proiektuetan ere gidatuko gaitu, horietan parte hartzen baitugu. InAdvance proiektuak ebidentzian oinarritutako gomendio politikoak garatuko ditu zainketa aringarri goiztiarrak emateko. ValueCare proiektuak adineko pazienteentzat arreta integratu eta pertsonalizatuari dagokionez garrantzitsuena zer den ikertzen jarraituko du. Gainera, AGEk dokumentu bat argitaratuko du "adinekoen ahalduntzea osasunari eta arretari buruzko erabakiak hartzean" gaiari buruz, SHAPES proiektu europarrak emana, eta SHAPES elkarrizketa-tailerrean arreta integratuaren hobekuntzari buruz epe luzerako arretari buruz dugun ikuspegia sustatuko du.

  Adinekoek gizartean duten parte-hartze praktikoa bultzatzean, Dreamlike Neighborhood proiektuak talentu indibidualak eta sinergia kolektiboak baliatuko ditu guztiontzako komunitateak diseinatzeko eta forma emateko.

• Diskriminaziorik eza enpleguan
  Aurten, enpleguaren eta trebetasun digitalen ikaskuntzaren arloko jardunbide egokiak bilduko ditugu, bai eta lantokiko adinaren eta desberdintasunen aurkako borrokari buruzkoak ere, gure AGE 2023 Barometrorako lehen urrats gisa. Urte bateko ziklo batetik bi urteko ziklo batera igaroz, Barometroaren zati gisa susta ditzakegun praktika interesgarrietan sakondu ahal izatea espero dugu. Horrela, nabarmen eguneratu ahal izango dugu langile nagusien lan-erronkei buruz egin dugun ikerketa, 2019ko Barometroaren edizioaren barruan.

  Gainera, etengabeko ikaskuntzari eta banakako ikaskuntza-kontuari buruz Batzordeak egin berri dituen ekimenei buruzko eztabaida eta adopzioekin batera joango gara, adin guztietan lan-merkatu iraunkorrak eraikitzeko dugun ikuspegiarekin bat baitatoz.

• Iraultza digitalean parte hartzen du
  Digitalizazioak guztion bizi-kalitatea hobetzeko ahalmena du, bizitzan zehar. Hala ere, dauden desberdintasunak betikotzeko eta autonomia eta parte-hartzea mehatxatzeko arriskua ere badu, batez ere 50 urtetik gorakoentzat. 2022an, zahartzen ari diren gure gizarteen mesedetan, eskubideetan oinarritutako digitalizazioaren ikuspegia lortzen ahaleginduko gara. Benetako iraultza digitalerako oztopo batzuk nabarmentzen jarraituko dugu, hala nola adinagatiko diskriminazioa eta zahartzaroko irisgarritasun, eskuragarritasun eta tresna eta zerbitzuen eskuragarritasun falta.

  EBk finantzatutako hainbat proiekturen bidez, hala nola e-VITA, Urbanage, Pharaon eta SHAPES, AGEk sozietate inklusiboagoak sustatuko ditu, baita teknologia digitalen bidez ere. Erasmus+ FAITh (Feeling Safe to Transact Online in the Third Age) proiektuaren bidez, mentore digitalen tutorial bat emango dugu, adineko pertsonentzat lineako transakzioak eskuragarriagoak izan daitezen.

Askotariko diskriminazioa jasaten duten adinekoen ahotsa altxatzea

Diskriminazio anizkoitza jasaten duten adinekoen ahotsa altxatzen jarraituko dugu, adineko emakumeei, desgaitasuna duten adinekoei eta LGBTQI adinekoei begira. Gure eragin-lanean diskriminazio anizkoitza sartzeaz gain, honako hau planteatzen dugu:

• Genero Berdintasunerako Europako Estrategiaren arrakalak aztertzea, zahartzearen ikuspegitik.

• Desgaitasuna duten adinekoengan arreta jartzea, EBko desgaitasuna duten pertsonen eskubideen estrategiaren eta EBren Care ekimenaren argitan.

• LGBTQI adineko pertsonei buruzko elkarrekiko ikaskuntza garatzea gure kideekin eta interesdun alderdiekin, eta diskriminazio-esperientziak biltzea.

Smart for Democracy and Diversity proiektu europarraren bidez, ikerketa dokumental bat egingo dugu arrazakeriaren eta gorroto-diskurtsoaren aurka maila politikoan eta elkarteetan borrokatzeko neurriei buruz, eta jardunbide egokiak hautatuko ditugu neurri politikoei buruz, gizarte- eta hezkuntza-elkarteen jarduerei buruz, eta eragindako edo diskriminazio-arriskuan dauden pertsonen oinarriko ekimenei buruz. Lan horrek ondorioak ateratzera eramango gaitu arrazakeriaren eta gorroto-diskurtsoaren aurka borrokatzeko politiken gomendioetarako.

Gure ahotsa ozenago eginez

2022an, adinekoen ahots desberdinak anplifikatzen jarraituko dugu. Gure kideen arteko loturak indartzea, adinekoen erakundeen artean ezagutzak transferitzea eta elkarrengandik ikastea sustatzea eta adin-berdintasunaren alde egiteko gaitasuna handitzea bilatuko dugu. Gure ahaleginak, halaber, AGEk EB osoan duen ordezkagarritasuna hobetzera bideratuko dira.

Epe luzerako gure bazkide eta emaileen laguntzari esker, adin guztientzako adin berdintasunaren eta gizarteen aldeko mugimendu baten garapenean lan egingo dugu. Jarraitzaile berrien bila ibiliko gara, urtean zehar gure ekimen eta ekitaldietan gurekin lankidetzan aritzeko.

Haien ahotsa eta babesa garrantzitsuak dira, eta gure kideen eta kanpoko bazkideen esperientzia, ezagutza eta pentsamendu guztiak erabiltzen ahaleginduko gara, adin guztientzako gizarteaz dugun ikuspegia egia bihurtzen laguntzeko. Ez izan zalantzarik gurekin harremanetan jartzeko, parte hartu nahi baduzu!

Iturria: Age Platform Europe