Joan den martxoaren 14an Espainiako Gobernuak konfinamendua ezarri zuenetik, COVID-19 birusaren hedapenak eragindako osasun-krisiaren ondorioz, asko izan dira gizartean eman diren eskuzabaltasun- eta altruismo-keinuak.
Horren emaitza da Guztion artean plataforma, elkartasunezko sare antolatua, erakunde publikoen, Gurutze Gorriaren, Caritasen (688 662 773), hirugarren sektore sozialeko sareen sarearen (Sareen Sarea) eta boluntariotza-agentzien arteko lankidetzatik sortua. Sare horiek Euskadiko Elkarrizketa Zibilerako Mahaian eta Boluntariotzaren Euskal Kontseiluan egituratuta daude, eta Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren jarraibideen pean daude.
Eusko Jaurlaritzako Gizarte politiketako Sailak, Marian Olabarrieta zuzendari dela, plataformaren bilakaeraren jarraipen zehatza egin du. Elkarrizketa honetan, Gobernua urrats hori egitera bultzatu zuten arrazoiak azaldu dizkigu, baita ondorengo bilakaera ere.
Zein izan da GUZTION ARTEAN plataforma sortzearen helburua?
Gauetik goizera arazo sozial garrantzitsu bat aurkitzen dugu, konfinamenduak bi arrazoirengatik bete ezin ziren arreta-beharrak sortu baitzituen. Lehenik, isolamenduagatik beragatik. Eta, gainera, babes-neurri zorrotzak bete eta mantendu behar direlako.
Egoera berri honetan, 70 urtetik gorako pertsonei eta/edo mendekoei edo familia-laguntzarik gabeko egoera ahuletan daudenei erantzun behar diegu, haien oinarrizko premiei erantzun behar baitzaie. Eta egiaztatu dugu, beste behin ere, Euskadin hain harro sentitzen garen borondatezko mugimenduak udal guztietan dinamikak sortzen zituela laguntzeko helburuarekin.
Baina modu antolatu eta seguruan egin behar zen, osasunaren ikuspegitik. Ez genuen ezer lortzen etxean isolatuta dauden adineko pertsonak artatzearekin, bisitatzen dituzten boluntarioek osasun-arauak betetzen zituztela bermatu gabe. Horregatik sortu zen Elkartasun Sare antolatua - GUZTION ARTEAN, Gurutze Gorriarekin eta Caritasekin lankidetzan.
GUZTION ARTEAN gizarte honetako pertsonarik ahulenengana iristeko mekanismo baliagarria izaten ari al da?
Hala da eta datuek bermatzen gaituzte. Pertsona askok eskatu dute laguntza premia biziko gaiak erosteko, maskotaz arduratzeko, zaborra jaisteko edo atzeraezinak diren izapide eta kudeaketak egiteko, eta pertsona askok eskaini dute beren burua zeregin horiek egiteko. Bere borondatezko dedikazioa aitortu eta eskertu besterik ezin dugu egin.
Arretarako telefono bat dago, 945 222 222. Zenbat pertsonak jaso dute laguntza? Emakumeen eta gizonen kopurua antzekoa da edo alde handia dago? Pixkanaka sartu zara?
Oraingoz, GUZTION ARTEAN sareak 900 pertsonari lagundu die 600 boluntario ingururekin. Gainera, azpimarratuko nuke entzumen-urritasuna duten eta laguntza eskatu duten pertsonengana ere iritsi ahal izan garela, boluntarioen artean baditugu zeinu-mintzairaren bidez komunikatu daitezkeenak.
GUZTION ARTEAN sarean sartzeari dagokionez, graduala izan da, osasun-krisiaren bilakaeraren arabera. Hala, denborak aurrera egin ahala eta baldintzak aldatu egin diren heinean, eskaeren erritmoa eta laguntza-premia jaitsi egin dira fase batetik bestera. Baita boluntarioek egiten zituzten zereginak ere. Hasiera batean, medikazioa eramateaz edo erosketak egiteaz arduratu ziren, eta, orain, paseatzera joateko laguntzeaz.
Laguntza jasotzen duten pertsonek 70 urte baino gehiago izan behar dituzte edo egoera ahulean egon behar dute, sintomarik gabe, eta familiaren laguntzarik gabe. Jasotako eskaerak hasieratik ezarritako parametroetara egokitzen al dira?
Beti gertatzen den bezala, mota guztietako eskaerak jaso ditugu. Baina ziurtatu dezakegu, eskaera gehienak programan planteatutako profiletara egokitu direla.
Guztion artean, laguntza emateaz gain, boluntarioek izena ematea ahalbidetzen duen plataforma da. Zenbat pertsonak egin dute bat programarekin? Adieraz al zeniguke zein adinetan mugitzen diren gehien parte hartu duten pertsonak eta haien sexua? Ondorio azkarren bat atera zenezake horri buruz?
Guztira, bi mila pertsona ingururen deia jaso dugu, GUZTION ARTEAN zerbitzuaren bidez laguntza eskaini ahal izateko. Uste dut ondorioa argi dagoela. Euskal gizarteak, edozein adin eta baldintzatan, erakutsi duen eta erakutsi duen elkartasunaren eta lankidetzaren ondorioz, harro gaude gizarteaz, baita baldintzarik txarrenetan ere.
Euskadi Lagunkoiako taldeek parte hartu al dute ekimenean? Eman diezadakezu egin dituzten ekintzen adibiderik?
Euskadi Lagunkoiak udalerrietako lagunkoitasun-mugimenduekin koordinatzeko aukera ematen digu. Informazioa helaraz diezaiekete profila betetzen duten eta premia- edo kalteberatasun-egoeran dauden pertsonei, eta espazio bat eskain dezakete boluntarioek beren ohiko ingurunetik hurbil lankidetzan aritzeko espazio bat aurki dezaten.
Horregatik, udalerrietatik ahalik eta hurbilen egoten saiatu gara, eta beren udalerrietako pertsona kalteberei laguntzeko jarraibideak eta bideak eskaintzen, modu seguruan eta kutsatzeko arriskurik gabe jardun dezaten.
Euskadi Lagunkoia sareko talde eragileak osatzen dituzten pertsona gehienak 70 urtetik gorakoak direla kontuan hartuta, baina oraindik ahalmen osoa dutela kontuan hartuta, egon al da boluntario gisa izena eman nahi izan duten egoerarik?
Izan ere, 70 urtetik gorako pertsonak aurkeztu dira, gaitasun osoetan, elkartasun-izpirituarekin eta laguntzeko gogo handiarekin. Baina ezinezkoa izan da Guztion Artean proiektuan parte hartzea, lehenik eta behin osasuna ziurtatu eta herritarren artean kutsatzeak saihestu behar direlako. Horrelakoxeak izan ziren Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailaren orientabideak, eta, jakina, bat gatoz.
Denborak aurrera egin ahala eta konfinamendu-faseak gainditu ahala, plataformaren beharra gutxituz joango da ala horrek erabiltzaileen eta boluntarioen arteko loturak sortzeko balio izan duela uste duzu?
Izan ere, beharrak murrizten eta/edo aldatzen doaz, lehen esan dudan bezala. Orain, lagun egiteko lan asko egiten ari dira, kalera ateratzeko eta seguru sentitzeko.
Boluntarioen izaeragatik eta egoera hori bakardadean bizi duten pertsonen esker onagatik, harremanak sortu dira haien artean, eta ondo sentiarazi dituzte biak.
Sortu den mugimendua eta plataformak lortu duen erantzuna ikusita, baiezta al genezake euskal gizartea gizarte solidarioa eta balioduna dela?
Nik uste dut bagenekiela hori, eta orain, bizitzea egokitu zaigun esperientzia izugarri honekin, egunero-egunero egiaztatu ahal izan dugu. Hasieratik ikusi da zein gizarte motatakoak garen, gizarte handia balioetan, sentimenduetan eta elkartasunean. Harena izatearen harrotasuna.
Beste zerbait gehitu nahi duzu?
Horrelako egoerek -une ezezagunak, tristeak, kezkagarriak, mingarriak eta oso zailak- indartsuagoak eta aurrera egiteko prestatuagoak egiten gaituzte.
Ahalegin handia egin dugu. Orain ez dugu erne egon behar, egoera hobetzen ari da, baina ezin gara lasaitu. Erne jarraitu behar dugu, urruntze sozialari eta higieneari buruzko arauak betez, batez ere kolektibo ahulenekin eta egoera izugarri hori gehien sufritu dutenekin.
